YAŞAYAN MİRAS VE KÜLTÜREL ETKİNLİKLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Vurmalı Çalgılar

DAVUL

Davula ait elimizde en eski çalgı resimleri Sümer ve Hitit rölyeflerinde görülmektedir. Davul, Türk tarihinin her döneminde temel bir çalgı olarak yerini kortumuştur. Davul, Türk vurmalı çalgılarının sembolü olarak kabul edilir. Davulun bölümleri, kasnak, deri çemberi, davul kayışı, tokmak, cıbık ve davul derisidir.
En iyi davul kasnağı cevizden yapılandır, ancak gürgen, çam, kayın ağaçlarından da yapılanları vardır. Davulun derisi keçi veya dana derisinden olur, meydan sazı olarak bilenen davul açık havalarda zurna ile bütünlük sağlamaktadır. Ülkemizin her bölgesinde icra edilmektedir.

DARBUKA

Elle çalınan vurmalı çalgılarımızın hemen hemen en tanınmışlarındandır. Çeşitli büyüklükte olan toprak ve metalden yapılan darbukalar, keçi veya dana derisinden işlenen deri ile kaplanır. Ritim çalgısıdır.

DEF

Büyüklüğüne göre değişen bir kasnağın tek yüzüne geçirilen deriden ibarettir. El ( parmak ) ile çalınan vurmalı bir ritim çalgısıdır. Yaklaşık 30-40 cm çapında bir kasnağa gerilen deri oğlak derisinden olursa daha verimli olur. Düğün gecelerinde bilhassa kadınlar eğlenmek için defi hem çalar hem oynarlar.

KAŞIK

Ritim sazı olarak kullanılmaktadır. En iyi kaşık şimşir ağancından yapılır. Diğer sazlara eşlikçilik yanında bazı bölgelerde oyuncular, hem çalar hem de oynarlar. Çalınan kaşıklar yörenin folklorik özelliklerini yansıtacak biçimde yapılır. Bir elle yapılan kaşık, aynı ağaçtan, yalnız oyma tekniği ile çıkartılmalıdır.
Kaşık çalmasını sanat edinmiş kişilerden icrası dinlendiğinde büyük hüner istediği görülmektedir. Elin iç ve dış tarafları, parmaklar, diz hatta ağız, bile kaşık çalmakta önemli rol oynamaktadır. Kaşığın en çok görüldüğü yöreler; Konya, Afyon, Silifke, Bursa, Eskişehir ve Kütahya’dır.

Balıkesir yapısı oyun kaşığı

Maşa biçiminde iki demir kolun uçlarına yerleştirilen karşılıklı zillerden meydana gelmektedir. Demir kollar kapatılıp açılarak zillerin birbirine teması sağlanır. Arada maşa titretilerek ziller hep beraber çalınır. Sesi şakrak, gürültülü ve oynaktır.

  • Zilsiz Def
  • Zilli Maşa (Karabük)
  • Toprak Darbuka-Dümbek
  • Parmak Zili
  • Küpeli Kaşık      (Bursa-Keles)
  • Koltuk Davulu (Igdır)
  • Çalpara